Door de taal die je hond gebruikt te leren herkennen, kun je zien hoe je hond zich voelt. Het samenleven met je hond wordt daarmee niet alleen makkelijker, maar ook leuker.
In het begin heb je even oefening nodig. Als je het eenmaal ziet, kun je nooit meer niet zien.
Non-verbale communicatie bij honden
Mensen communiceren vooral verbaal met elkaar. We praten met elkaar en we kunnen veel expressie leggen in wat we zeggen en hoe we het zeggen. Honden kunnen blaffen en verschillende blaffen betekenen verschillende dingen. Maar honden communiceren vooral non-verbaal. De houding van het lichaam, de oren, de staart, de uitdrukking in het gezicht van de hond en soms wat hij doet, laten zien hoe hij zich voelt.
Neutrale houding van jouw hond
Bij het lezen van de lichaamstaal van de hond, moet je rekening houden met raskenmerken. Het ene ras heeft rechtopstaande oren, het andere ras liggen de oren plat. Het ene ras heeft een staart die van nature naar beneden hangt, bij een ander ras staat de staart recht omhoog of ligt de staart in een krul op de rug.
Ook zijn er binnen een ras individuele verschillen.
Let daarom op wat de neutrale lichaamshouding van jouw hond is en kijk per situatie wat de verschillen zijn ten opzichte van die neutrale houding.
Hoe ziet je hond eruit als hij op zijn gemak is en rustig is? Dat is zijn neutrale houding.
Daarna ga je letten op hoe je hond er uit ziet in andere situaties en wat het verschil is met zijn neutrale houding.
Staart
De staart van de hond is vaak heel expressief. Een kwispelende hond is niet altijd een blije, vrolijke hond. Het is afhankelijk van de manier waarop hij kwispelt.
Bij de staart zijn 3 dingen waar je op kunt letten:
- Hoe wordt de staart gedragen (hoog of laag)
- Op welke manier beweegt de staart (lange, losse slagen of korte slagen)
- Welke richting kwispelt de staart
Hoogte
De hoogte van de staart kan iets zeggen over hoe zeker de hond zich voelt. Een hoge ontspannen staart is een hond die met iets bezig is dat hij leuk vindt. Een hoge gespannen staart (strak en stijf) is een hond die ergens niet blij mee is, maar zich zeker genoeg voelt om het probleem zelf op te lossen (dit is uiteraard niet altijd even verstandig, het kan nodig zijn om de hond af te leiden).
Ook als de staart laag wordt gedragen, is het afhankelijk van de spanning in de staart hoe de hond zicht voelt. Een staart die ontspannen naar beneden hangt betekent dat de hond ontspannen is. Als de staart laag is en hij wordt tegen het lichaam aan getrokken, dan is de hond gespannen en onzeker. Als de staart zelfs onder het lichaam tegen de buik wordt aangetrokken, dan is de hond heel bang.
Manier van bewegen
Een brede kwispel, waarbij soms zelfs het hele lijf mee kronkelt: dat is vriendelijk.
Een stijve kwispel die niet ver uitslaat, is een teken van spanning. Hoe minder beweging in een strakke staart, hoe hoger de spanning is.
Welke richting
Een hond kan van links naar rechts kwispelen, maar kan ook voornamelijk 1 kant gebruiken. De staart gaat dan van het midden naar een kant en terug naar het midden, maar niet door naar de andere kant.
Als je daarop let, moet je kijken welke kant van het lichaam het van de hond is. Dus zijn rechterkant of haar linkerkant.
Kwispelt de hond overwegend naar links, dan is hij neemt hij iets waar dat mogelijk bedreigend is. Kwispelt de hond overwegend naar rechts dan ervaart de hond vriendschap en vertrouwen.
Oren
Ook de oren zijn vaak expressief. Het is wel goed om te realiseren dat verschillende soorten rassen verschillende vormen oren kunnen hebben. Ook hier is het goed te kijken naar hoe staan de oren als de hond ontspannen en op zijn gemak is en dat te vergelijken met wat hij in andere situaties laat zien.
Als de oren naar voren staan, dan is de hond alert. Dat kan nieuwsgierig alert zijn, maar het kan ook gespannen alert zijn. Het is dan belangrijk te kijken naar de rest van de uitdrukking in het gezicht (zie ook verderop).
Als de oren iets naar achteren staan, is de hond onzeker.
Zijn ze echt helemaal strak naar achteren, dan is de hond bang.
Er zijn ook honden die de oren iets naar achteren doen als ze een begeleider of andere mensen begroeten. Dan is het een vriendelijk sociaal gebaar.
Ogen
Bange honden hebben vaak grote, ronde ogen met grote zwarte pupillen.
Als een hond zijn ogen wat toegeknepen houdt of knippert met zijn ogen, is het een vriendelijk gebaar.
Als een hond onzeker is of zich niet veilig voelt, zal hij niet rechtstreeks naar je kijken, maar een beetje vanuit zijn ooghoeken. Hierdoor wordt een randje wit van zijn ogen zichtbaar. We noemen dit Whale eye. Geef in deze situaties je hond ruimte en kijk wat je kunt doen om het gevoel van onzekerheid weg te nemen.
Aankijken
Als mensen zijn we gewend elkaar aan te kijken. Voor honden is het juist beleefd om dat niet te doen. Honden moeten dus leren dat wij graag willen dat ze ons aankijken. Honden leren vaak snel dat er goede dingen gebeuren als ze ons aankijken.
Honden zullen elkaar niet snel rechtstreeks aankijken. Meestal kijken ze een beetje langs elkaar heen. Als een hond een andere hond strak aan gaat kijken (fixeren) is dat een teken van spanning en kan het een voorbode van agressie zijn. Onderbreek dit soort momenten meteen.
Bek
Een ontspannen hond heeft meestal zijn bek een beetje open hangen, een stukje van de tong en een paar tanden zijn zichtbaar. Een hond die zich onzeker of angstig voelt, heeft hij vaak zijn bek dicht (tenzij hij van de stress aan het hijgen is). Als een hond zijn bek plotseling dicht doet, is er iets dat zijn aandacht heeft getrokken. Als zijn bek dicht blijft, kan dat een teken van spanning zijn.
Een hond kan ook op verschillende manieren zijn tanden laten zien. Zoals hierboven al staat, kunnen de tanden zichtbaar worden doordat de lippen ontspannen zijn en de bek wat open hangt.
De hond kan ook bewust zijn tanden tonen, meestal gromt hij ook wat erbij. Hoe meer tanden er zichtbaar zijn (ook kiezen zichtbaar) hoe onzekerder de hond. Een hond waarbij alleen de voortanden zichtbaar zijn, durft de situatie wel aan. Vaak zijn er ook rimpels bij zijn neus zichtbaar.
Lichaam
Het is handig op het lichaam te letten. Zijn de bewegingen los dan is de hond relaxed. Zijn de bewegingen strak en stram en soms zelfs vertraagd dan is er spanning in de hond.
Let ook op hoe is het gewicht van de hond geplaatst. Normaal is het gewicht in het midden met op alle poten evenveel gewicht. Als een hond het gewicht naar voren plaatst, is hij alert en wil hij ergens naartoe. Is het gewicht van de hond naar achteren geplaatst, dan is de hond onzeker en klaar om te vertrekken als het moet.
Totaalplaatje
Uiteindelijk zijn het al deze non-verbale gedragingen bij elkaar die het totaalplaatje vormen en een idee geven van wat de hond voelt en wil.
De foto’s hierboven tonen dezelfde hond. Links is hij ontspannen: zijn oren zijn naar voren, ogen zijn ovaal en iets toegeknepen, bek hangt open en een stuk van de tong is zichtbaar.
In de foto rechts is hij onzeker, de oren hangen naar beneden en iets naar achter, ogen zijn groot en rond, bek is gesloten.
Stresssignalen
Honden hebben ook bepaalde gedragingen die op stress kunnen duiden. Het is goed deze te kennen. Als een hond bijvoorbeeld ineens gaat hijgen terwijl het niet warm is of hij geen inspanning heeft gedaan, kan dat betekenen dat hij stress heeft.
1 van deze stresssignalen individueel zegt nog niet veel, maar toont de hond meerdere van deze stresssignalen achter elkaar of altijd in dezelfde situatie, dan is het goed daar aandacht aan te schenken. Kijk wat de stress veroorzaakt en hoe de situatie voor de hond makkelijker gemaakt kan worden.
Voorbeelden van stresssignalen zijn:
| Gapen | Als je hond niet moe is |
| Hijgen | Terwijl het niet warm is, of je hond geen inspanning heeft gedaan |
| Uitschudden | Je hond is niet nat geworden en je hebt hem niet geborsteld |
| Tongelen | Bij tongelen gaat het puntje van de tong heel snel uit de bek, soms helemaal richting de neus |
| Verstarren | De hond bevriest even, staat heel stil |
| Niezen | Als je hond niet net in iets heeft gesnuffeld dat droog en stoffig is. |
| Pootje heffen | Één van de voorpoten wordt iets omhoog getrokken terwijl de hond verder niet beweegt |
| Krabben | De hond krabt zichzelf (en heeft geen vlooien of is niet in de rui) |
| Borstelen | De haren op de rug van de hond gaan overeind staan ( Dit kan alleen bij de schouders zijn maar ook over de hele rug) |
| Trillen/bibberen | Je hond trilt of bibbert terwijl hij het niet koud heeft |
Meer lezen over hondentaal?
Dit is een goed boekje: Doggie Taal van Lili Chin.
Deze foto stond helemaal boven aan het bericht. Nu je dit allemaal gelezen hebt, wie van deze honden vond het leuk om op de foto te gaan?
Videobeoordeling
Vind je het moeilijk om te zien wat er gebeurt en heb je er een filmpje van? Je mag het naar mij sturen voor een beschrijving.
Lees hier meer over hoe je dat moet doen. Vermeld in dit geval “Hondentaal herkennen” erbij.